Μη ανωφέλετα θρηνήσεις

Τι είναι καλύτερο - η πολιτεία ή η μοναξιά; 

Ο Καβάφης που δοκίμασε και τα δυο, δεν μπορεί ν' απαντήσει. 

Αλλά τουλάχιστον είναι βέβαιος για ένα πράγμα - η ζωή προϋποθέτει θάρρος, 

διαφορετικά παύει να είναι ζωή.

E.M. Forster - 1919

Απολείπειν ο θεός Aντώνιον 

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές—
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου
που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει.

Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν
ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·
μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,
πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι
με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,
κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις.


(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984) 

Ενα από τα πιο συγκινητικά ποιήματα της απώλειας

Ο καβάφειος "Μαύρος Κύκνος" (The "Black Swan")

Taleb,
The Black Swan: The impact of the highly improbable

The black swan theory or theory of black swan events is a metaphor that describes an event that is a surprise (to the observer), has a major effect, and after the fact is often inappropriately rationalized with the benefit of hindsight.

http://www.tovima.gr/vimagazino/interviews/article/?aid=386184
Ο μαύρος Κύκνος: Οι επιπτώσεις του εξαιρετικά απίθανου

Τελειωμένα

( Αναγνωρισμένα)

Μέσα στον φόβο και στες υποψίες,

με ταραγμένο νου και τρομαγμένα μάτια,

λυώνουμε και σχεδιάζουμε το πώς να κάμουμε

για ν’ αποφύγουμε τον βέβαιο

τον κίνδυνο που έτσι φρικτά μας απειλεί.

Κι όμως λανθάνουμε, δεν είν’ αυτός στον δρόμο·

ψεύτικα ήσαν τα μηνύματα

(ή δεν τ’ ακούσαμε, ή δεν τα νοιώσαμε καλά).

Άλλη καταστροφή, που δεν την φανταζόμεθαν,

εξαφνική, ραγδαία πέφτει επάνω μας,

κι ανέτοιμους — πού πια καιρός — μας συνεπαίρνει.

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=77&cat=1

Things Ended

Engulfed by fear and suspicion,

mind agitated, eyes alarmed,

we try desperately to invent ways out,

plan how to avoid

the obvious danger that threatens us so terribly.

Yet we're mistaken, that's not the danger ahead:

the news was wrong

(or we didn't hear it, or didn't get it right).

Another disaster, one we never imagined,

suddenly, violently, descends upon us,

and finding us unprepared -there's no time now-

sweeps us away.

Constantine P. Cavafy 

http://cavafis.compupress.gr/kave_58.htm

Εις κοίρανος έστω

"Ουκ αγαθόν πολυκοιρανίη. Εις κοίρανος έστω, εις βασιλεύς».
Δεν είναι καλό πράγμα η πολυαρχία. Ένας ας είναι ο αρχηγός, ένας βασιλιάς. Ιλιάδα, Β 204

Ομηρικό απόσπασμα στο πνεύμα των ημερών.
Αφορμή το καβαφικό ποίημα "ΚΑΙΣΑΡΙΩΝ":

με φάνηκε που εμπρός μου στάθηκες· ως θα ήσουν

μες στην κατακτημένην Aλεξάνδρεια,

χλωμός και κουρασμένος, ιδεώδης εν τη λύπη σου,

ελπίζοντας ακόμη να σε σπλαχνισθούν

οι φαύλοι —που ψιθύριζαν το «Πολυκαισαρίη».

Καισαρίων (ιστορικά): Πρόκειται για τον πρωτότοκο υιό της Κλεοπάτρας Ζ' και του Ιουλίου Καίσαρα. Το αρχικό όνομά του ήταν Πτολεμαίος ΙΔ'. Σε ηλικία 13 ετών, του απένειμαν τον τίτλο του Καίσαρα, γεγονός στο οποίο αναφέρεται ο Καβάφης στο ποίημά του «Αλεξανδρινοί βασιλείς». Μετά την ήττα του Αντωνίου από τον Οκταβιανό στο Άκτιο, το 31 π.Χ., οι σύμβουλοι του Οκτάβιου του υπέδειξαν να θανατώσουν τους υιούς της Κλεοπάτρας, με την αιτιολογία ότι δεν ήταν καλό να υπάρχουν πολλοί Καίσαρες στην αυτοκρατορία. Έτσι λοιπόν, το 30 π.Χ., ο Οκτάβιος θανάτωσε τον Καισαρίωνα σε ηλικία 17 ετών, μες στην κατακτημένη Αλεξάνδρεια.

Πολυκαισαρίη = Πολυκοιρανίη

http://www.kavafis.gr/poems/content.asp?id=20&cat=1

http://users.sch.gr/symfo/sholio/kimena/kavafis_kesarion-kritiki.htm

Ας φρόντιζαν

Κατήντησα σχεδόν ανέστιος και πένης.
Aυτή η μοιραία πόλις, η Aντιόχεια
όλα τα χρήματά μου τάφαγε:
αυτή η μοιραία με τον δαπανηρό της βίο.
Aλλά είμαι νέος και με υγείαν αρίστην.
Κάτοχος της ελληνικής θαυμάσιος
(ξέρω και παραξέρω Aριστοτέλη, Πλάτωνα·
τι ρήτορας, τι ποιητάς, τι ό,τι κι αν πεις).
Aπό στρατιωτικά έχω μιαν ιδέα,
κ’ έχω φιλίες με αρχηγούς των μισθοφόρων.
Είμαι μπασμένος κάμποσο και στα διοικητικά.
Στην Aλεξάνδρεια έμεινα έξι μήνες, πέρσι·
κάπως γνωρίζω (κ’ είναι τούτο χρήσιμον) τα εκεί:
του Κακεργέτη βλέψεις, και παληανθρωπιές, και τα λοιπά.

Όθεν φρονώ πως είμαι στα γεμάτα
ενδεδειγμένος για να υπηρετήσω αυτήν την χώρα,
την προσφιλή πατρίδα μου Συρία.
Σ’ ό,τι δουλειά με βάλουν θα πασχίσω
να είμαι στην χώρα ωφέλιμος. Aυτή είν’ η πρόθεσίς μου.
Aν πάλι μ’ εμποδίσουνε με τα συστήματά τους—
τους ξέρουμε τους προκομένους: να τα λέμε τώρα;
αν μ’ εμποδίσουνε, τι φταίω εγώ.
Θ’ απευθυνθώ προς τον Ζαβίνα πρώτα,
κι αν ο μωρός αυτός δεν μ’ εκτιμήσει,
θα πάγω στον αντίπαλό του, τον Γρυπό.
Κι αν ο ηλίθιος κι αυτός δεν με προσλάβει,
πηγαίνω παρευθύς στον Υρκανό.

Θα με θελήσει πάντως ένας απ’ τους τρεις.
Κ’ είν’ η συνείδησίς μου ήσυχη
για το αψήφιστο της εκλογής.
Βλάπτουν κ’ οι τρεις τους την Συρία το ίδιο.
Aλλά, κατεστραμένος άνθρωπος, τι φταίω εγώ.Ζητώ ο ταλαίπωρος να μπαλωθώ.
Aς φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί
να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό.
Μετά χαράς θα πήγαινα μ’ αυτόν.

Διαχρονικός Καβάφης, διαχρονική ανευθυνότης, διαχρονική μιζέρια, διαχρονική αγανάκτηση.
Εγώ ποτέ δεν φταίω, ας φρόντιζαν οι κραταιοί θεοί...
Αλλά γι' άλλους μιλάει ο ποιητής, σε ξένους βάρβαρους αναφέρεται.
Εμείς είμαστε αθώοι, θύματα
Καλή βδομάδα

Ένας ευαίσθητος Απρίλης

Ο Απρίλης είναι ο μήνας ο σκληρός, γεννώντας

APRIL is the cruellest month, breeding

Μες απ’ την πεθαμένη γη τις πασχαλιές, σμίγοντας

Lilacs out of the dead land, mixing

Θύμηση κι επιθυμία, ταράζοντας

Memory and desire, stirring

Με τη βροχή της άνοιξης ρίζες οκνές.

Dull roots with spring rain.

I will show you fear in a handful of dust.

Από την Έρημη Χώρα (Waste Land, T.S. Elliot) σε μετάφραση Γ. Σεφέρη

Απρίλης.

Μπήκε ξαφνικά με υγρασία και συννεφιές. Που θα πάει όμως, το φως της ελληνικής άνοιξης θα κερδίσει τελικά την παρτίδα. Ευτυχώς. Για να βρούμε μια αφορμή να ξυπνήσουμε από την χειμερία νάρκη. Να ξανασυναντήσουμε την αισιοδοξία που έχει κάπου ξεστρατίσει. Η ζωή τραβάει πάντα την ανηφόρα της και οι εναλλαγές είναι που κάνουν το άθλημα συναρπαστικό. Ο αγώνας είναι δρόμος αντοχής. Πρέπει να μείνεις στο δρόμο για να κερδίσεις το ταξίδι.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

(ΚΑΒΑΦΗΣ - ΙΘΑΚΗ)

Δὲν ὠφελεῖ τὸ παράπονο

Ἴδια παντοῦ θά ῾ναι ἡ ζωὴ μὲ τὸ σουραύλι τῶν φιδιῶν στὴ χώρα τῶν φαντασμάτων

Μὲ τὸ τραγούδι τῶν ληστῶν στὰ δάση τῶν ἀρωμάτων

Μὲ τὸ μαχαίρι ἑνὸς καημοῦ στὰ μάγουλα τῆς ἐλπίδας

Μὲ τὸ μαράζι μιᾶς ἄνοιξης στὰ φυλλοκάρδια τοῦ γκιώνη

Φτάνει ἕνα ἀλέτρι νὰ βρεθεῖ κι ἕνα δρεπάνι κοφτερὸ σ᾿ ἕνα χαρούμενο χέρι

Φτάνει ν᾿ ἀνθίσει μόνο

Λίγο στάρι γιὰ τὶς γιορτὲς λίγο κρασὶ γιὰ τὴ θύμηση λίγο νερὸ γιὰ τὴ σκόνη...

(ΓΚΑΤΣΟΣ-ΑΜΟΡΓΟΣ)

Ένας ευαίσθητος Απρίλης, ένας αθέατος καιρός

γελάει το φρουρό της πύλης και βγαίνει ήλιος λαμπερός.

Πετά τα ρούχα του στρατιώτη, φορά πουκάμισο λευκό

και στην αγάπη του την πρώτη στέλνει ένα όνειρο γλυκό.

Από τους κήπους κόβει βάγια κι απ' την αυλή του πασχαλιές

για να στολίσει τα ναυάγια που μείναν δίχως αγκαλιές.

Φέρνει μια ζάλη στους ανέμους, ανατριχίλα στο νερό

με την καρδιά στήνει πολέμους και με τον Έρωτα χορό.

Στίχοι: Ηλίας Κατσούλης, Μουσική: Παντελής Θαλασσινός

Ταξίδια ( ανα- ) Ψυχής

Ο άνθρωπος δεν παει σε κανένα μέρος.

όλα έρχονται στον άνθρωπο, όπως το αύριο.

Αντόνιο Πόρτσια, "Φωνές" (η υπ' αριθμόν 10), Εκδόσεις Ίνδικτος 2009 (Μετάφραση Βασίλη Λαλιώτη)

Όλα είναι ίδια απάνω στη Γή, οι άνθρωποι προσπαθούν να ξεφύγουνε πέρ’ από τούς ορίζοντες, κι όταν έρθουνε πέρ’ από τον ορίζοντα, βρίσκουνε πάλι ανθρώπους, πάλι μαγαζιά, πάλι ρυμούλκες, που σφυρίζουνε σέρνοντας τον μόχθο των μεγάλων πλοίων.

Νίκος ΤΣΙΦΟΡΟΣ Διηγήματα ‘ΛΙΣΜΠΟΑ‘

Καβάφης, "Πόλη" (απόσπασμα) -

Καινούργιους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.
Η πόλις θα σε ακολουθεί.

Καφάρ (Νίκου Καββαδία)

Να ζείς στην ίδια πολιτεία παντοτινά
και να 'χεις των αναχωρήσεων τη μανία,
μα φεύγοντας απ' το γραφείο τα βραδινά
να κάνεις οφθαλμοπορνεία στα καφενεία.


Αλλοτες είχαμε τα πλοία κρυφό σκοπό,
μα ο κόσμος έγινε σαν αδειανή φυλλάδα,
είναι τι ίδιο πιά να μένεις στην Ελλάδα
με το να ταξιδεύεις στο Fernando Po.


Fernando Po: το νησί Μπιόκο στον κόλπο της Γουϊνέας