ΦΩΤΟσύνθεσις (Joseph Priestley)

Φαντασθείτε ότι σας περιβάλλει ένας κόσμος άγνοιας.
Εν οίδα ότι ουδέν οίδα
ή μήπως, σωστότερα, ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ;

Στη διάθεσή σας δεν έχετε παρά ελάχιστα μέσα:

• χρόνο για να σκεφθείτε, να προβληματισθείτε, να αμφισβητήσετε (δοξασίες, εικασίες, πλάνες αιώνων) και να φιλοσοφήσετε
• κι ένα ανεστραμμένο γυάλινο κώδωνα τοποθετημένο μέσα σε νερό ή υδράργυρο, για να απομονώνεται το εσωτερικό του κώδωνα από εξωτερικές αλληλεπιδράσεις (ο υδράργυρος χρειάζεται για να παγιδεύει αέρια υδατοδιαλυτά).

Μέσα στον σφραγισμένο κώδωνα μπορείτε είτε να κάνετε πειράματα (όπως η καύση) που παράγουν αέρια  είτε να διοχετεύσετε αέρια από άλλη προέλευση (ζυμώσεις σε καζάνια μπύρας) και να τα εγκλωβίσετε, να τα απομονώσετε και να τα μελετήσετε.

Ανεστραμμένοι κώδωνες διαφορετικού μεγέθους

Σε μια σειρά από τέτοιους σφραγισμένους κώδωνες βάζετε ένα αναμμένο κερί και το αφήνετε να καίει συνεχώς μέχρι, κάποια στιγμή, να σβήσει μόνο του (πριν να εξαντληθεί το κερί-καύσιμο). Το Οξυγόνο του κώδωνα έχει καταναλωθεί κι η καύση σταματάει.
Ένα ποντίκι/πειραματόζωο όταν μπεί στον κώδωνα παθαίνει ασφυξία ελλείψει οξυγόνου και πεθαίνει. Το διοξείδιο του άνθρακα που προήλθε από την καύση και γεμίζει τον κώδωνα δεν αφήνει να επιβιώσει κανένα ζώο,

 Όμως όταν στον ίδιο κώδωνα γεμάτο με θανάσιμο διοξείδιο του άνθρακα τοποθετηθεί ένα πράσινο φυτό - ένα βλαστάρι δυόσμος μέσα σ' ένα τάσι με νερό, που εκτίθεται στο ηλιακό φώς τότε όχι μόνο δεν μαραίνεται αλλά αντίθετα μεγαλώνει και μετά από λίγες εβδομάδες ο αέρας του κώδωνα δεν σκοτώνει πια το ποντίκι και διατηρεί τη φλογα του κεριού. Το οξυγόνο έχει δημιουργηθεί ξανά.

Κάπως έτσι ο Τζόζεφ Πρίστλι μελέτησε διάφορα αέρια και διαπίστωσε ότι τα φυτά μετατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα σε οξυγόνο, φαινόμενο που εμείς το ξέρουμε από τα μαθητικά μας χρόνια ως φωτοσύνθεση.

 
Ήταν το 1770, όταν ο Πρίστλι ξεκίνησε τις μελέτες/εργασίες του πάνω στα διάφορα αέρια και τις ιδιότητές τους. Η κατοικία του (και ταυτόχρονα το εργαστήριό του) ήταν δίπλα σ' ένα παρασκευαστήριο μπύρας που του έδινε τη δυνατότητα να προμηθεύεται άφθονο διοξείδιο του άνθρακα, προϊόν της αλκοολικής ζύμωσης. Η πρώτη του χημική μελέτη αφορούσε την παραγωγή "σόδας" δηλαδή νερού με διαλυμένο διοξείδιο του άνθρακα - ήταν η μελέτη που αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο της ακμάζουσας έκτοτε βιομηχανίας αναψυκτικών.



Παραγωγή Μπύρας (brewery)

Την εποχή που οι περισσότεροι επιστήμονες ακολουθώντας την θεώρηση του Αριστοτέλη, πίστευαν ακόμη ότι υπάρχει μόνο ένας αέρας και η καύση στηριζόταν στις απόψεις για το "φλογιστόν", ο Πρίστλι με τους ανεστραμμένους κώδωνες κατάφερε να απομονώσει και να χαρακτηρίσει οκτώ άγνωστα ως τότε αέρια μεταξύ των οποίων το οξυγόνο. Τον ίδιο καιρό ο Λαβουαζιέ με συστηματικές μετρήσεις έβαζε τα θεμέλια της σύγχρονης χημείας επαναδιατυπώνοντας τις αρχές της καύσης.

Ιωσήφ Πρίστλι (Priestley)

Για τον Λαβουαζιέ δείτε το link:
http://fanezan.blogspot.com/2009/10/blog-post.html

Δείτε και το "χημικό" link
http://www.chemheritage.org/discover/chemistry-in-history/themes/early-chemistry-and-gases/priestley.aspx
και
http://en.wikipedia.org/wiki/Joseph_Priestley